Plastik w kosmetykach – co oznacza obecność mikroplastiku w produktach?

Plastik w kosmetykach budzi uzasadnione obawy — dotyczy to zarówno widocznych mikrogranulek, jak i niewidocznych polimerów dodawanych do formuły. W tym tekście wyjaśnię, co dokładnie oznacza obecność plastiku w produktach, jakie są realne ryzyka i jak krok po kroku ograniczyć ekspozycję.

Plastik w kosmetykach — skrócona odpowiedź: co to jest i jak to rozpoznać

Poniżej znajdziesz krótką definicję i praktyczne kroki, które pozwolą natychmiast sprawdzić, czy produkt zawiera plastikowe cząstki lub trwałe polimery.
Plastik w kosmetykach to intencjonalnie dodane polimery w postaci stałych cząstek (mikrogranulki, mikrocząstki) lub rozpuszczalnych/filmotwórczych związków polimerowych; rozpoznać je można po składzie INCI i po funkcji (peeling, film, wypełnienie).

• Sprawdź INCI: szukaj nazw polimerów (lista poniżej).
• Oceń funkcję produktu: peeling z „beads” to sygnał mikrogranulek.
• Zwróć uwagę na etykiety: „no microbeads”, „bez mikrogranulek” — jednak sprawdź INCI dla pewności.

Jakie formy przyjmuje plastik i mikroplastik w kosmetykach?

Plastik w kosmetykach może mieć różne postacie, co determinuje sposób jego wpływu na środowisko i potencjalną ekspozycję człowieka.
Najczęściej spotykane formy to mikrogranulki ścierające (peelingi), drobne wypełniacze i nierozpuszczalne powłoki (np. perłowe wykończenia).

• Stałe mikrogranulki (microbeads) — używane jako peelingi i wypełniacze.
• Mikrocząstki polimerowe w sprayach i pudrach — ryzyko inhalacji.
• Rozpuszczalne polimery filmotwórcze — nie zawsze są mikroplastikiem, ale mogą być trwałe i trudne do rozkładu.

Mikroplastik w kosmetykach to zwykle drobne, stałe cząstki polimerów intencjonalnie dodawane jako peelingi, wypełniacze lub powłoki. Takie cząstki nie rozkładają się biologicznie i mogą przedostawać się do wód oraz organizmów wodnych.

Dlaczego obecność plastiku jest problematyczna?

Z punktu widzenia środowiska i zdrowia publicznego kwestia nie dotyczy jedynie pojedynczego kosmetyku, lecz skumulowanego wprowadzania tysięcy ton cząstek do ekosystemów.
Mikroplastiki są trwałe, kumulują się w środowisku i mogą transportować zanieczyszczenia lub przenikać do łańcucha pokarmowego organizmów morskich.

• Środowisko: osadzają się w osadach i organizmach wodnych.
• Zdrowie: dermalnie większość dużych cząstek nie penetruje skóry, ale inhalacja drobnych cząstek i przypadkowe połknięcie stwarzają większe ryzyko; badania nad długoterminowymi skutkami są w toku.
• Oczyszczalnie: część mikroplastików zostaje zatrzymana, ale znaczna ilość trafia do wód powierzchniowych.

Plastik w kosmetykach, nawet w niewielkich ilościach, przyczynia się do mikrozanieczyszczenia środowiska i zwiększa obciążenie mikrocząstkami, szczególnie w produktach do spłukiwania (żele, peelingi, pasty).

Jak odczytywać INCI — praktyczne kroki

Ucz się czytać etykiety — to najskuteczniejszy sposób, by świadomie wybierać produkty.
Zwracaj uwagę na pełne nazwy składników; wiele mikroplastików ma charakterystyczne nazwy chemiczne.

Kroki:

1. Szukaj słów typu: polyethylene, polypropylene, polyethylene terephthalate (PET), polymethyl methacrylate (PMMA), nylon (np. nylon‑12), acrylates copolymer, polyacrylate, polyester.
2. Sprawdź funkcję składnika w INCI (jeśli pełni rolę „peeling”, „scrub”, „beads” — podejrzenie mikrogranulek).
3. Unikaj produktów opisanych jako „scrub” z nieznanym składem — preferuj naturalne ziarna lub biodegradowalne kuleczki (np. jojoba esters, cellulose).

Lista przykładowych nazw, które mogą oznaczać mikroplastik: polyethylene, polypropylene, polymethyl methacrylate, polyethylene terephthalate, nylon-12, acrylates copolymer.

Jak unikać mikroplastiku — prosta wskazówka, którą możesz zastosować od razu. Sprawdzaj INCI, wybieraj produkty z naturalnymi ścierniwami i marki, które ujawniają używane polimery.

Praktyczne kroki, które możesz wdrożyć od zaraz

Krótka checklista działań codziennych, by ograniczyć wkład własny w problem mikroplastików.
Działania użytkownika są skuteczne: wybierając inaczej, ograniczasz ilość mikrocząstek trafiających do wód.

• Zastąp peelingi z mikrogranulkami produktami zawierającymi cukier, sól, zmielone orzechy (ostrożnie z ziarnami, które mogą ranić skórę) lub biodegradowalne kuleczki jojoby/cellulose.
• Preferuj produkty „leave-on” bez twardych cząstek zamiast „rinse-off” z mikrogranulkami.
• Kupuj od marek transparentnych, sprawdzaj etykiety i deklaracje o braku mikroplastików.

Zakończenie
Rozpoznanie i unikanie plastiku w kosmetykach wymaga czytania etykiet i świadomych wyborów zakupowych. Kluczowe są praktyczne kroki: sprawdzanie INCI, wybór biodegradowalnych alternatyw i ograniczanie produktów do spłukiwania z mikrocząstkami. Połączenie tych działań zmniejsza wpływ kosmetyków na środowisko i redukuje ryzyko niepotrzebnej ekspozycji.